De E van erkennen

Erkennen: Langzaam dringt het door dat het allemaal echt gebeurt is. Er is geen weg terug naar wat er eens was. De waarheid kan zorgen voor depressieve gevoelens. Komt het ooit weer goed? De tijd van valse hoop is voorbij.

Dit is de tweede rouwfase of de tweede taak die je in het rouwproces hebt uit te voeren. Na alle emoties in de eerste fase, de boosheid, het ongeloof, het niet willen accepteren kom je in een fase dat je er niet meer om heen komt. Hoewel je er misschien tegen wilt vechten toch komt er de fase dat je het verlies wel moet aanvaarden. Je hoofd en verstand wisten het al eerder maar je gevoel zegt nu ook dat het verlies niet meer teruggedraaid kan worden.  Het is een soort accepteren dat het is zo als het is. Het erkennen en herkenen van het gemis helpt je om echt rouw toe te laten. Je begint te snappen en te voelen dat het leven nooit meer het zelfde zal zijn. Dat doet pijn. Die waarheid  van het weten komt hard aan. Het is mooi dat je die werkelijkheid nu kunt inzien, maar daarnaast komen gelijk de vragen hoe het dan verder moet. Die waarheid kan ook zorgen voor depressieve gevoelens. Als het verlies echt is, dan kan ik toch niet gewoon verder leven zonder die ander? Behalve het herkennen van je eigen verlies herken je nu ook het verlies bij de ander, je partner, je kinderen, je ouders. Ook zij doorlopen dezelfde fases in het verdriet en ook zij hebben dezelfde rouwarbeid te verrichten. Het helpt als je er met elkaar over kunt praten. Vertellen wat het je doet. Steeds maar weer. Is het te zwaar om het met je direct betrokkenen te delen zoek dan iemand in je omgeving die je vertrouwt. Het verhaal mag zo vaak verteld worden als jij daar de behoefte aan hebt. Je hoeft niet direct oplossingen en goede raad. Alleen het verhaal delen helpt al. Soms kun je ook verdriet hebben om een verlies wat door anderen om je heen niet erkent wordt als een verlies. Een voorbeeld kan zijn het krijgen van een miskraam, of het ongewild kinderloos blijven. Voor jou persoonlijk een groot verdriet, maar anderen zien dat niet of voelen dat niet als een verdriet. Dit kan het proces nog moeilijker maken. Zoek dan iemand die je wel begrijpt. Misschien iemand die het ook mee heeft gemaakt. Die je wil begrijpen en je verlies erkent en herkent. Niemand kan je verlies wegnemen. Het is een last die je je leven met je mee draagt. Het kunnen delen, het krijgen van begrip kan het echter wel dragelijker maken. Je hebt dan minder het gevoel dat je er alleen voor staat. Uiteraard geldt dit hele proces niet alleen voor als je iemand door overlijden verloren bent. Het is ook van toepassing als je gaat scheiden, als je je werkt verliest of als je lichamelijk niet meer kunt wat je altijd wel kon. De eerste stap is steeds het erkennen dat het is zoals het is. Dat is het eerste begin om in kleine stappen het verlies te doorleven. Het gevoel van het verlies gaat nooit weg maar wordt een onderdeel van je nieuwe leven. Een leven dat zeker waardevol kan zijn!